Τι ορίζεται ως ανορεξία;
Η ανορεξία ή, όπως είναι επιστημονικά γνωστή, η Ψυχογενής Ανορεξία, είναι μια σύνθετη διαταραχή πρόσληψης τροφής που χαρακτηρίζεται από έντονο φόβο αύξησης βάρους, διαστρεβλωμένη εικόνα σώματος και επίμονη μείωση της πρόσληψης τροφής, η οποία οδηγεί σε σοβαρή απώλεια βάρους.
Η διαταραχή αυτή έχει σημαντικές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία, ενώ συχνά συνοδεύεται από σοβαρές ιατρικές επιπλοκές.
Ποιοι είναι οι τύποι της ανορεξίας και ποιοι είναι πιο επιρρεπείς στην εμφάνισή της;
Η ανορεξία εμφανίζεται κυρίως σε εφήβους και νεαρές γυναίκες, αν και επηρεάζει και τους άνδρες σε μικρότερο ποσοστό.
Υπάρχουν δύο βασικοί υποτύποι της διαταραχής:
- Περιοριστικός Τύπος: Το άτομο περιορίζει δραστικά την πρόσληψη θερμίδων μέσω έντονης δίαιτας ή νηστείας.
- Τύπος με Επεισόδια Υπερφαγίας/Αποβολής Τροφής: Περιλαμβάνει περιόδους υπερφαγίας που συνοδεύονται από συμπεριφορές αποβολής, όπως εμετό ή υπερβολική χρήση καθαρτικών.
Παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη της ανορεξίας
Η ανάπτυξη της ανορεξίας δεν οφείλεται σε έναν μόνο παράγοντα, αλλά επηρεάζεται από μια σειρά κινδύνων που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης της διαταραχής. Το οικογενειακό ιστορικό διατροφικών διαταραχών αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες, καθώς η γενετική προδιάθεση παίζει καθοριστικό ρόλο.
Επίσης, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η τελειομανία συχνά οδηγούν σε αυστηρό έλεγχο του βάρους και της διατροφής, επιδεινώνοντας τις ανθυγιεινές συμπεριφορές. Άτομα που δραστηριοποιούνται σε επαγγέλματα όπως μόδα, χορός, γυμναστική και μπαλέτο βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο, καθώς η πίεση για ένα αδύνατο σώμα είναι έντονη.
Επιπλέον, ένα ιστορικό κακοποίησης ή τραύματος μπορεί να επηρεάσει την ψυχική υγεία, οδηγώντας σε δυσλειτουργικές διατροφικές συνήθειες. Η έγκαιρη αναγνώριση αυτών των παραγόντων είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη της ανορεξίας και την προώθηση μιας υγιούς σχέσης με το σώμα και τη διατροφή.
Ανορεξία & Συμπτώματα
Τα κύρια συμπτώματα της ανορεξίας περιλαμβάνουν:
- Σωματική απώλεια βάρους που οδηγεί σε Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI) κάτω του φυσιολογικού.
- Έντονος φόβοςγια την αύξηση του βάρους, ακόμα κι όταν το άτομο είναι λιποβαρές.
- Διαστρεβλωμένη αντίληψη του σώματος, με το άτομο να βλέπει τον εαυτό του ως υπέρβαρο.
- Ορμονικές διαταραχές, όπως η αμηνόρροια στις γυναίκες.
- Ξηρό και χλωμό δέρμα.
- Τριχόπτωση.
- Διαταραχές ύπνου.
- Αυξημένη ευαισθησία στο κρύο.
- Υπόταση.
Αίτια της Ανορεξίας
Η ανορεξία είναι μια πολυπαραγοντική διαταραχή που επηρεάζεται από βιολογικούς, ψυχολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες:
- Βιολογικοί Παράγοντες: Υπάρχει ισχυρή γενετική προδιάθεση για την ανάπτυξη της διαταραχής, με αλλαγές στη λειτουργία του εγκεφάλου, ειδικά στις περιοχές που ελέγχουν την πείνα, τη διάθεση και την αντίληψη του σώματος.
- Ψυχολογικοί Παράγοντες: Η τελειομανία και η ανάγκη για έλεγχο είναι χαρακτηριστικά που συχνά εμφανίζονται σε άτομα με ανορεξία. Επίσης, διαταραχές στην αυτοεκτίμηση και η ανάγκη για αποδοχή μπορεί να πυροδοτήσουν την ανάπτυξη της διαταραχής. Τέλος, τα συναισθήματα άγχους και κατάθλιψης είναι κοινά μεταξύ των ασθενών.
- Κοινωνικοί Παράγοντες: Η κοινωνική πίεση για λεπτό σώμα, όπως προβάλλεται στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και στη μόδα, ενισχύει την ανάπτυξη της ανορεξίας, ειδικά σε νεαρές γυναίκες. Τα πρότυπα ομορφιάς που παρουσιάζονται ως επιθυμητά συχνά δεν ανταποκρίνονται στη φυσιολογική ποικιλομορφία των σωμάτων, δημιουργώντας μη ρεαλιστικές προσδοκίες.
Ανορεξία & Επιπτώσεις στην Υγεία
Η ανορεξία έχει σοβαρές συνέπειες για το σώμα και την ψυχική υγεία. Οι επιπτώσεις περιλαμβάνουν:
- Σωματικές Επιπτώσεις: Απώλεια μυϊκής μάζας, αναιμία, οστεοπόρωση, καρδιακές αρρυθμίες και νεφρική ανεπάρκεια.
- Ψυχολογικές Επιπτώσεις: Κατάθλιψη, άγχος, και αυξημένος κίνδυνος αυτοκτονικών σκέψεων ή συμπεριφορών.
- Μακροχρόνια Πρόγνωση: Χωρίς θεραπεία, η ανορεξία μπορεί να γίνει χρόνια και να οδηγήσει σε μοιραία έκβαση λόγω οργανικής ανεπάρκειας.
Θεραπευτικές Παρεμβάσεις
Η αντιμετώπιση της ανορεξίας απαιτεί διεπιστημονική προσέγγιση που περιλαμβάνει ιατρική, ψυχιατρική και διατροφική υποστήριξη. Όσον αφορά τη θεραπεία, είναι σημαντική η εξατομικευμένη προσέγγιση, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του ασθενούς.
- Ιατρική Παρέμβαση: Η σταθεροποίηση της σωματικής υγείας είναι η πρώτη προτεραιότητα, με στόχο την αποκατάσταση του φυσιολογικού βάρους και την αντιμετώπιση των οργανικών επιπλοκών.
- Ψυχοθεραπεία:
- Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT): Εστιάζει στην αλλαγή των διαστρεβλωμένων σκέψεων για το σώμα και το βάρος και στη διαχείριση των συναισθημάτων που συνδέονται με τη διαταραχή.
- Οικογενειακή Θεραπεία: Βοηθά τους γονείς και το περιβάλλον του ασθενούς να υποστηρίξουν την ανάρρωσή του.
- Διατροφική Υποστήριξη: Η συνεργασία με ειδικό διατροφολόγο είναι απαραίτητη για τη δημιουργία ενός ισορροπημένου προγράμματος διατροφής που θα καλύπτει τις ενεργειακές και θρεπτικές ανάγκες του ασθενούς. Ο διατροφολόγος θα βοηθήσει στη σταδιακή επαναφορά ενός υγιούς σωματικού βάρους, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες του ατόμου.
- Φαρμακευτική Αγωγή: Σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν συνυπάρχουσες διαταραχές, όπως κατάθλιψη ή άγχος, μπορεί να χρειαστεί φαρμακευτική παρέμβαση με αντικαταθλιπτικά ή αγχολυτικά.
Συμπέρασμα
Η ανορεξία είναι μια σοβαρή και δυνητικά απειλητική για τη ζωή διαταραχή που απαιτεί άμεση και ολιστική παρέμβαση. Με την κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση και την υποστήριξη από ειδικούς και το περιβάλλον, είναι εφικτή η ανάρρωση και η αποκατάσταση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Η επιτυχία της θεραπείας εξαρτάται από τους ειδικούς που θα αναλάβουν την καθοδήγηση, αλλά και από τις προσωπικές προσπάθειες του ατόμου και του περιβάλλοντός του.
Εάν εμφανίζετε κάποιο από τα συμπτώματα της ανορεξίας, θα πρέπει να αναζητήσετε άμεσα βοήθεια. O Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής Χρήστος Τσάλτας έχει εξειδικευτεί και διαθέτει μεγάλη εμπειρία στην αντιμετώπιση της ανορεξίας. Επικοινωνήστε μαζί μας και κλείστε το ραντεβού σας.
