Είδη Αγχωδών Διαταραχών

1. Γενικευμένη Αγχώδης            Διαταραχή        (Generalized Anxiety     Disorder, GAD):

Χαρακτηρίζεται από υπερβολική και ανεξέλεγκτη ανησυχία για καθημερινά θέματα, όπως η εργασία, η υγεία ή οι οικονομικές υποχρεώσεις, για διάστημα τουλάχιστον έξι μηνών. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν: εύκολη κόπωση, δυσκολία συγκέντρωσης, ευερεθιστότητα, διαταραχές ύπνου.

2. Διαταραχή Πανικού:

Περιλαμβάνει ξαφνικές, επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού, που χαρακτηρίζονται από έντονο φόβο και σωματικά συμπτώματα όπως: ταχυπαλμία, δύσπνοια, εφίδρωση, αίσθημα επικείμενης καταστροφής.

3. Κοινωνική Αγχώδης Διαταραχή (Social Anxiety Disorder):

Αναφέρεται στον έντονο φόβο αξιολόγησης ή απόρριψης από άλλους σε κοινωνικές καταστάσεις, οδηγώντας σε αποφυγή ή έντονη δυσφορία.

4. Ειδικές Φοβίες:

Είναι υπερβολικοί και επίμονοι φόβοι για συγκεκριμένα αντικείμενα ή καταστάσεις (π.χ., ύψη, ζώα, κλειστοί χώροι).

5. Διαταραχή Άγχους Αποχωρισμού:

Αφορά κυρίως παιδιά, τα οποία βιώνουν έντονο φόβο και άγχος, όταν απομακρύνονται από τους γονείς ή τους φροντιστές τους.

6. Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (Obsessive-Compulsive Disorder, OCD):

Εντάσσεται πλέον σε ξεχωριστή κατηγορία στο DSM-5, αλλά συχνά συνδέεται με τις αγχώδεις διαταραχές λόγω της επίμονης ανησυχίας και των ψυχαναγκαστικών συμπεριφορών.

Αγχώδεις διαταραχές & Αίτια εμφάνισης

Οι αγχώδεις διαταραχές είναι πολυπαραγοντικές, με τους κυριότερους παράγοντες να περιλαμβάνουν:

1. Βιολογικοί Παράγοντες:

• Νευροβιολογία: Δυσλειτουργία στον εγκέφαλο, ιδιαίτερα στη δραστηριότητα του αμυγδαλοειδούς σώματος, που είναι υπεύθυνο για την επεξεργασία φόβου και άγχους.

• Νευροδιαβιβαστές: Η ανισορροπία σεροτονίνης, νοράδρενης και γ- αμινοβουτυρικού οξέος (GABA) εμπλέκεται στην ανάπτυξη των αγχωδών διαταραχών.

2. Γενετική Προδιάθεση:

Τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό αγχωδών διαταραχών έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης παρόμοιων συμπτωμάτων.

3. Περιβαλλοντικοί Παράγοντες:

Τραυματικές εμπειρίες, παρατεταμένο στρες και δυσμενείς συνθήκες ζωής αποτελούν σημαντικούς εκλυτικούς παράγοντες.

4. Ψυχολογικοί Παράγοντες:

Η τάση για υπερβολική ανησυχία ή αποφυγή καταστάσεων ενισχύει τη διατήρηση του άγχους.

Αγχώδεις Διαταραχές και Σωματικά Συμπτώματα

Οι αγχώδεις διαταραχές συχνά δεν εκδηλώνονται μόνο σε ψυχικό επίπεδο. Αντιθέτως,  προκαλούν και έντονες σωματικές ενοχλήσεις, οι οποίες οδηγούν πολλούς ασθενείς να αναζητήσουν βοήθεια αρχικά σε ιατρούς άλλων ειδικοτήτων (καρδιολόγους, γαστρεντερολόγους, παθολόγους κ.ά.).

Συχνά σωματικά συμπτώματα σε αγχώδεις διαταραχές:

• Ταχυκαρδία ή αίσθημα παλμών
• Δύσπνοια
• Εφίδρωση
• Τρέμουλο ή ένταση στους μυς
• Ξηροστομία
• Πόνος ή σφίξιμο στο στήθος
• Ζάλη ή τάση λιποθυμίας
• Πονοκέφαλοι ή ημικρανίες
• Γαστρεντερικές διαταραχές (π.χ. ναυτία, φούσκωμα, ευερέθιστο έντερο)
• Αίσθημα κόπωσης ή εξάντλησης χωρίς εμφανή λόγο κ.ά.

Τα παραπάνω συμπτώματα, αν δεν συνοδεύονται από οργανική αιτία, ενδέχεται να υποδηλώνουν μια υποβόσκουσα αγχώδη διαταραχή.

Αγχώδεις διαταραχές & Διάγνωση

Η διάγνωση γίνεται μέσω κλινικής συνέντευξης και διαγνωστικών κριτηρίων (DSM-5). Ο ψυχίατρος λαμβάνει υπόψη τη διάρκεια, τη σοβαρότητα και τον αντίκτυπο των συμπτωμάτων στην καθημερινή ζωή.

Θεραπευτικές Προσεγγίσεις

Η αντιμετώπιση των αγχωδών διαταραχών βασίζεται σε επιστημονικά τεκμηριωμένες προσεγγίσεις που στοχεύουν τόσο στην ανακούφιση των συμπτωμάτων όσο και στην ουσιαστική αλλαγή των μοτίβων σκέψης και συμπεριφοράς. Η θεραπεία διαμορφώνεται εξατομικευμένα, ανάλογα με τον τύπο της διαταραχής, τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και τις ανάγκες του κάθε ατόμου.

1. Ψυχοθεραπεία:

• Γνωστική-Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT): Η πιο αποτελεσματική μέθοδος, που εστιάζει στην αναγνώριση και αλλαγή των δυσλειτουργικών σκέψεων και συμπεριφορών.
• Έκθεση (Exposure Therapy): Ειδικά για φοβίες και κοινωνικό άγχος, το άτομο εκτίθεται σταδιακά στις πηγές του φόβου του.

2. Φαρμακοθεραπεία:

• Αντικαταθλιπτικά: SSRIs και SNRIs χρησιμοποιούνται ευρέως για τη μακροχρόνια διαχείριση του άγχους.
• Βενζοδιαζεπίνες: Χρησιμοποιούνται για βραχυχρόνια ανακούφιση σε κρίσεις άγχους, αλλά με προσοχή λόγω κινδύνου εξάρτησης.

3. Συνδυαστική Προσέγγιση:

Η συνδυαστική χρήση ψυχοθεραπείας και φαρμακοθεραπείας προσφέρει καλύτερα αποτελέσματα.

Οι αγχώδεις διαταραχές είναι κοινές, αλλά θεραπεύσιμες. Η έγκαιρη διάγνωση, η εξατομικευμένη θεραπεία και η υποστήριξη μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ατόμων που επηρεάζονται. Ως ψυχίατρος, τονίζω τη σημασία της ενσυναίσθησης, της επιστημονικής προσέγγισης και της παροχής ελπίδας σε κάθε θεραπευτική πορεία.

Συμπέρασμα

Το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση, όμως όταν είναι πολύ έντονο, παρατεταμένο και εμφανίζεται χωρίς προφανή λόγο, ενδέχεται να υποδηλώνει κάποια αγχώδη διαταραχή.

Οι καταστάσεις αυτές επηρεάζουν σημαντικά τη ζωή του ατόμου, καθώς συνοδεύονται από πληθώρα σωματικών συμπτωμάτων, τις οποίες συχνά το άτομο δεν μπορεί να ερμηνεύσει άμεσα. Αν αισθάνεστε άγχος σε βαθμό που επηρεάζει τη λειτουργικότητά σας κατά τη διάρκεια της ημέρας, για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών, είναι σημαντικό να απευθυνθείτε σε ειδικό. Η έγκαιρη κατανόηση του τι είναι η αγχώδης διαταραχή και η έναρξη της θεραπείας μπορούν να οδηγήσουν σε σταθερή βελτίωση και αποκατάσταση της σχέσης σας με τον εαυτό σας.

Χρήστος Τσάλτας,

Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής

Εάν υποφέρετε από κάποια αγχώδη διαταραχή, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής σας. O Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής Χρήστος Τσάλτας έχει εξειδικευτεί  και διαθέτει μεγάλη εμπειρία στην αντιμετώπισή τους. Επικοινωνήστε μαζί μας και κλείστε το ραντεβού σας.